در ابتدای رویداد TechStart مهندس سهیل یزدانبخش؛ رئیس هیئتمدیره گروه صنعتی پارتلاستیک، سخنرانی خود را اینگونه آغاز کرد: در رابطه با دانش، گفتار ساده ولی کردار سخت است و من امیدوارم که ما مصداق عامل بیعمل و زنبور بیعسل نباشیم و این موضوع بدون کمک همه شما محیا نخواهد شد. « ما بدان مقصد عالی نتوانیم رسید/ هم مگر لطف شما پیش نهد گامی چند». میخواهم با توجه به ویژگیهای خاص این شعر صحبتی داشته باشم؛ اول اینکه مفهوم سیستم چیست؟ سیستم یعنی ما و شما، دوم اینکه سیستم باید پویا باشد و ما در کنار هم فعالیت کنیم، بحث سوم اینکه ما بدان مقصد عالی نتوانیم رسید پس حتما هدف باید در فعالیتهای ما باشد.
وی در خصوص لزوم وجود تفکر سیستمی پویا بیان کرد: علاقهمندم از پدر و بنیانگذار گروه صنعتی پارت لاستیک، مهندس ایرج یزدانبخش، یاد کنم. زمانی که من ۲۱ سال سن داشتم، فرصتی برای من محیا کردند که در جلسهای از انجمن مدیران در تهران شرکت کنم. در انجمن کمیتهای با دستور جلسهی بررسی موانع فرهنگی موجود بر توسعه صنعتی بود. در این کمیته افراد و مدیران بسیار باتجربه، از جمله زندهیاد دکتر علی اسدی، سرکار خانم شهیندخت خوارزمی و زندهیاد دکتر احمد روستا حضور داشتند. پدرم عقیده داشت که انسان باید حتما خودش را در مسیر سخت اما در جهت درست قرار بدهد. من در این جلسه استرس شدیدی داشتم. وقتی که فردی نظری میداد، با خودم میگفتم: عجب نظر پخته و کارشناسانهای؛ و آن را یادداشت میکردم تا زمانی که نوبت به من رسید، بگویم با نظر ایشان موافقم و توضیحاتی دهم و بحث را پیش ببرم. میگذشت و نفر بعدی صحبت میکرد و درست عکس نظر نفر قبلی، و نظر درستی نیز بود! در نتیجه تحت فشار عجیبی بودم و نمیدانستم چگونه خود را با این موضوع تطبیق دهم. بعدها که تجربه من بیشتر شد، متوجه شدم اگر ما نگاه سیستمی به مسائل نداشته باشیم، توان تجزیه و تحلیل اینکه چه چیزی درست است و چه چیزی نادرست را نداریم؛ و از آن مهمتر اگر نگاه سیستمی پویا نداشته باشیم نمیتوانیم مسائل را به صورت دینامیک حل کنیم. مخصوصا در زمان حال که مسائل سخت و پیچیده هستند و باید مسائل با دیدگاه پویا و استراتژیک بررسی شده و با چهارچوبهای آیندهنگرانه حل شود.
برای مثال امروز در کشور ما انرژی هستهای یک موضوع جدید و مهم است، عدهای میگویند که این موضوع روز دنیاست و از نظر علم جدید، پزشکی و صنعتی باید به آن مسلط باشیم. اما عده دیگری در جهت عکس، نظرشان این است که میتوانیم با توجه به پتانسیل کویر لوت به جای آن از انرژی خورشیدی استفاده کنیم یا از انرژی باد استفاده کنیم و …؛ پس تحلیل همین مسئله برای تشخیص درست بودن یا نبودن آن، کار دشواریست. اما اگر از دید سیستم دفاعی کشور نقش آن را بررسی و تحلیل کنیم و بخشی از استراتژی دفاعی کشور بدانیم؛ برای تجزیه این موضوع میتوانیم با روش درستتری پیش برویم. پس اهمیت تفکر سیستمی را متوجه میشویم.
ایشان مسئله دینامیک در سیستم را با استفاده از روشهای حل مسئله در رشتههای مهندسی توضیح داد: ما برای حل یک مسئله در مسائل مهندسی یک المان کوچک از سیستم را در نظر میگیریم و این المان خواص مهم سیستم، همچنین تغییرات این خواص را در خودش دارد. با این المان و معادله دیفرانسیل، معادله پاسخ مسئله را به دست میآوریم و اگر این معادله قابل حل باشد، جوابهای بسیاری دارد پس با در نظر گرفتن شرایط مرزی برای مسئله، چارچوبی برای جوابها قرار میدهیم پس میتوانیم به پایداری برسیم. به همین روش در مسائل اقتصادی و اجتماعی هم نیاز به تعادل داریم. هایک، فیلسوف اتریشی، میگوید: «در نظام اقتصادی، قیمت نمیتواند عامل تعادل باشد» قیمت در بازار یک جهت را تعیین میکند نه تعادل را. پس تعادل باید چگونه ایجاد شود؟ اجزایی در سیستم هستند که سیستم را به تعادل میرسانند زیرا هایک اعتقاد به پویا و دینامیک بودن مسائل در سیستم دارد. به عنوان مثال: بازی فوتبال جهتیابی دارد، همه بازیکنان به دنبال توپ و در جهت آن حرکت میکنند؛ و مقصد حمله دروازه رقیب است، اما اجزا بازی که بازیکنها هستند و ارتباطی که باهم دارند، نتیجه بازی را رقم زده و تعادل بین دو تیم و حتی تماشاچیها را تعیین میکند. اگر با تفکر سیستمی پویا نگاه کنیم، هر فردی مؤثر است؛ مثل تأثیر تماشاچیها بر بازی.
ما هم بر اقتصاد کشور خودمان اثرگذار هستیم. آن چیزی که ما باید با کمک یکدیگر در مانوپارت به آن دست پیدا کنیم، که ارتباط مجموعه صنعتی پارت لاستیک با دانشجو و دانشگاه است؛ یک سری فاکتورهای جهتیاب است که با فعالیت بلند مدت در حوزههایی که ذکر خواهیم کرد به آن دست پیدا میکنیم. جهت مهم است، پویایی و با هم حرکت کردن نیز مهم است. طبق اصل لوشاتلیه در شیمی داریم که با تغییر هر یک از اجزای یک واکنش شیمی تعادل واکنش به هم میخورد و تا برقراری تعادل دیگری پیش میرود. ما هم در مسائل دینامیک هیچگاه یک تعادل نخواهیم داشت.
مهندس یزدان بخش در خصوص یکی از اشکالات موجود در سیستم افزود: در گذشته در تعریف سیستم، داستان فیل مولوی گفته میشد. افرادی فکر کردند بادبزن است، افرادی ستون و افرادی تخت و همین عدم درک فیل باعث اختلاف بین آنها شد و نیاز به روشناییای بود که افراد تشخیص درستی بدهند. اما این تعریف اشتباه است که ما خودمان جزوی از سیستم هستیم و نمیتوانیم بگوییم فیلی وجود دارد که ما آن را خوب درک نمیکنیم. ما باید بدانیم که خودمان عضوی از سیستم پویا هستیم. باید در نظر بگیریم سیستم ثابت نیست. چگونه باید مشکل عدم تعادل را حل کنیم؟ همراه سیستم حرکت کنیم، با گذشت زمان و تغییر سرعت ماهم سرعت را تغییر دهیم تا تعادل بین استاتیک و دینامیک سیستم را پیش ببریم. تعادل در سیستم با توجه به موارد مختلف تغییر میکند، مانند پرواز و حرکت دسته پرندگان که در کنار هم دینامیک است، پرنده ها با هم تعادل دارند اما هیچگاه نمی توان یک الگوی ثابت در آن دید. براساس اینکه پرنده ی سردسته چقدر جوان و قوی است یا وابسته به نوع باد، شکل حرکتشان فرق می کند. این تعادل به هم خورده و تعادل جدیدی برقرار میشود؛ سیستم هم دارای یک تعادل ثابت نیست. مسائل مهم ما پویایی، تعادل، تفکر سیستمی، استراتژی و خرد ماست. برای رسیدن به دانش بنیانی باید همه اینها را داشته باشیم.
وی صحبت های خود را اینگونه پایان داد: بحث مهم دیگر امروز بحث عمقِ ساختِ داخل است. همانطور که رهبری نیز امسال بیان کردند:«هر یک میلیارد دلاری که واردات انجام میگیرد صدهزار اشتغال را از بین میبرد» و تجربهای که در گروه صنعتی پارتلاستیک است؛ این است که در مجموعه، همین امروز نسبت به ابتدای تحریم اول ارزبری دو سوم کاهش پیدا کرده است. یعنی تولیدات داخلی افزایش یافته و این در گرو رشد دانش و همت در مجموعه است که بنده از همکاران در اینباره سپاسگزارم. برای ما مهم نیست کار را دیرتر شروع کنیم اما بسیار مهم است که آن را با عمقِ ساختِ داخل انجام دهیم. اگر در قالب فرصت تحریمها ما نتوانیم عمقِ ساختِ داخل را اضافه کنیم و نتوانیم به دانش طراحی برسیم که شرایط ما را ثابت کند و تولیدات جدیدی نداشته باشیم، در آینده که این مرزها باز میشود ما توانایی برای رقابت مستقیم و عرضه نداریم. همچنین تفاوت مجموعههای داخلی با خارجی در دو مورد است، اول اینکه آنها جرأت دارند کاری را برای اولین بار در دنیا انجام دهند و دوم اینکه توان عقد قراردادهای بلند مدت و چندین ساله را با هم دارند. که این قراردادهای بلند مدت باعث نزدیکی شرکتها میشود و افزایش کارتیمی بین آنها که در نهایت باعث پیشرفت طرفین است و بحث همکاری های دراز مدت از مواردیست که درنظر داریم.